Przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej
Pragniemy zwrócić uwagę, iż niniejsza publikacja powstała już kilka lat temu. Niektóre informacje mogły ulec zmianie. Po najbardziej aktualne dane zapraszamy na główną stronę wazektomia.com
Przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji hormonalnej
Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do antykoncepcji hormonalnej są:
ciężkie choroby wątroby, nowotwory wątroby (łagodne lub złośliwe);
migrena z objawami ogniskowymi neurologicznymi,
zapalenie trzustki związane z ciężką hipertriglicerydemią, obecnie lub w wywiadzie;
choroby oczu pochodzenia naczyniowego;
cukrzyca powikłana zmianami naczyniowymi;
rozpoznanie lub podejrzenie nowotworu, np. nowotwory narządów płciowych, odbytnicy lub piersi;
nowotwory przysadki,
krwawienie z dróg rodnych o nieustalonej etiologii;
choroby kolagenowe;
porfiria (porfirię mogą wywołać: alkohol, niektóre leki, stres, a także hormony płciowe, niedobory kaloryczne, niedobory minerałów, anemia, choroby i infekcje, ostre zapachy chemiczne farb, lakierów);
nadwrażliwość na substancje czynne lub którąkolwiek substancję pomocniczą;
rozpoznanie skłonności do zakrzepicy żylnej lub tętniczej (oporność na aktywowane białko C-APC-r);
niedobór antytrombiny III;
niedobór białka C;
niedobór białka S;
hiperhomocysteinemia i obecność przeciwciał przeciwfosfolipidowych.
Długotrwałe unieruchomienie, ponieważ dochodzi także wtedy do zaburzeń krążenia krwi i nadmiernej jej krzepliwości (stany po operacjach chirurgicznych wymagających dłuższego przebywania w pozycji leżącej).
Palenie papierosów przez kobiety po 35. r.ż. – po rzuceniu nałogu możliwe jest stosowanie tej metody antykoncepcji, estrogeny w połączeniu z nikotyną znacznie zwiększają ryzyko powstania chorób układu krążenia
.
Nie powinno się stosować tej metody antykoncepcji u dziewcząt poniżej 21 r.ż. (pomimo ukończonego już dojrzewania zachodzą jeszcze pewne przemiany w układzie regulacji wydzielania hormonów płciowych).
Ciąża – pomimo że nie jest to choroba, nie wolno w jej trakcie podawać hormonów, aby nie spowodować poronienia.
Karmienie piersią – stosowanie antykoncepcji hormonalnej powoduje zanik pokarmu.
Choroby układu krążenia w rodzinie.
Choroba zakrzepowo-zatorowa w rodzinie (zwłaszcza u kobiet).
Po przebytym wirusowym zapaleniu wątroby (zwłaszcza typu B) tabletki antykoncepcyjne można stosować tylko pod ścisłą kontrolą lekarską [Wieczorek 2013].
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
ryzyko choroby zakrzepowo-zatorowej tętnic i żył (objawy sugerujące wystąpienie powikłań: nietypowy ból głowy, zaburzenia widzenia ,podwyższone ciśnienie krwi, kliniczne objawy zapalenia żył , należy przerwać leczenie);
czynniki ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej żył (występowanie choroby zatorowo-zakrzepowej w wywiadzie, z/lub bez czynnika wyzwalającego, jak: operacja chirurgiczna, długotrwałe unieruchomienie, okres poporodowy), zaawansowany wiek, otyłość – BMI powyżej 30 kg/m kw., wywiad rodzinny;
ryzyko choroby zakrzepowo-zatorowej tętnic związane z przyjmowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych wzrasta wraz z wiekiem i u osób palących;
inne czynniki ryzyka: nadciśnienie, choroby tętnic, choroby zastawek, zaburzenia krzepnięcia krwi, cukrzyca, dyslipidemia, wiek, migrena, otyłość, dodatni wywiad rodzinny (choroba zakrzepowo-zatorowa tętnic występująca u rodzeństwa we względnie młodym wieku;
objawy choroby zakrzepowo-zatorowej żył lub tętnic mogą obejmować: nietypowy ból jednej nogi (podudzia) i/lub jej obrzęk; nagły silny ból w klatce piersiowej, promieniujący lub nie, ból lewego ramienia; nagła duszność i kaszel; nietypowy ciężki przedłużający się ból głowy; nagłą lub całkowitą utratę widzenia, podwójne widzenie; niewyraźną mowę lub utratę mowy; zawroty głowy, zapaść z napadem ogniskowym lub bez takiego napadu; osłabienie funkcji lub bardzo znaczne drętwienie nagle obejmujące jedną stronę lub jedną część ciała; zaburzenia ruchu; ostry brzuch;
nowotwory piersi i narządów rodnych: istnieje nieco podwyższone ryzyko względne zachorowania na raka piersi u kobiet stosujących obecnie złożone doustne środki antykoncepcyjne, spada ono przez okres 10 lat od zaprzestania stosowania;
rak szyjki macicy: opisywano zwiększone ryzyko wystąpienia raka szyjki macicy u kobiet stosujących przewlekle (powyżej 5 lat) DSA (doustne środki antykoncepcyjne);
nowotwory wątroby: w rzadkich przypadkach u kobiet stosujących DSA opisywano łagodne nowotwory wątroby i rzadziej złośliwe, powodujące zagrażający życiu krwotok w obrębie jamy brzusznej;
u pacjentek z wysokim stężeniem trójglicerydów stosowanie DSA zawierających estrogeny może być przyczyną (rzadko) wysokiego stężenia trójglicerydów, co może prowadzić do zapalenia trzustki;
znaczna ostrożność: otyłość BMI powyżej 30., hiperprolaktynemia, (obecnie lub w wywiadzie): padaczka, migrena, otoskleroza, astma, choroby naczyniowe w rodzinie, żylaki, zakażenie wirusem herpes w ciąży, kamica nerkowa, toczeń rumieniowaty układowy (SLE), niewydolność serca, nerek lub wątroby, depresja, nadciśnienie, pląsawica, zespół hemolityczno-naczyniowy, cukrzyca, przewlekłe zapalenie jelit, niedokrwistość sierpowatokrwinkowa, żółtaczka ze świądem lub bez, porfiria, ostuda (przebarwienia na skórze twarzy), zwłaszcza ostudy ciężarnych w wywiadzie.
Tylko w tych rzadkich przypadkach uzasadnione jest natychmiastowe zaprzestanie stosowania DSA.
Działania niepożądane
zwiększone ryzyko choroby zatorowo-zakrzepowej;
zapalenie pochwy(w tym kandydiaza pochwy);
zmiana nastroju w tym depresja;
zmiana libido – obniżenie;
nerwowość;
zawroty głowy;
nudności;
wymioty;
bóle brzucha;
trądzik,
bolesność i tkliwość piersi;
wydzielina z piersi;
bolesne miesiączkowanie;
zmiany wydzielania śluzu w pochwie;
zmiany w krwawieniach miesiączkowych;
zatrzymanie płynów w organizmie (sztuczne tycie);
obrzęk, zmiany masy ciała;
niezbyt często: zmiany łaknienia(zwiększone lub zmniejszone), skurcze mięśni brzucha, wzdęcia, wysypka, ostuda z ryzykiem ostudy przetrwałej, hirsutyzm, łysienie, nadciśnienie tętnicze, zmiana stężenia lipidów w osoczu, w tym hipertriglicerydemia;
rzadko: reakcje anafilaktyczne z bardzo rzadkimi przypadkami pokrzywki, obrzęku naczynioruchowego, zaburzenia krążenia i oddychania, nietolerancja glukozy, podrażnienie przez soczewki kontaktowe, żółtaczka cholestatyczna, rumień guzowaty;
bardzo rzadko: nasilenie tocznia rumieniowatego, nasilenie porfirii, nasilenie pląsawicy, zapalenie nerwu wzrokowego, zakrzepica naczyń siatkówki, zapalenie trzustki, gruczolak wątroby, rak komórek wątrobowych, kamica żółciowa, zastój żółci, rumień wielopostaciowy, zespół hemolityczno-mocznicowy.
Kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną i palące tytoń są szczególnie narażone na groźne dla życia powikłania, takie jak zawał serca i udar mózgu – zwłaszcza jeśli mają więcej niż 35 lat [Kropiewnicka-Buczek 2013]
